Kazanç elde etmek için yapılan
her türlü mal ve hizmetin alınıp satılması faaliyetlerine ticaret denir.
Ticaretin en belirgin özelliği
arz (sunu) ve talep (istek) tir.
Ticaret, üretimin artmasına ve
ulaşım ağının genişlemesine bağlı olarak gelişme gösterir.
1.İÇ TİCARET
Ülke sınırları içinde gerçekleşen
ticari faaliyetlere iç ticaret denir.
Yurdumuzda iç ticaret 1950
yılından sonra daha fazla önem kazanmıştır. Bunun nedeni ulaşımın gelişmiş olmasıdır.
İÇ TİCARETİN
GEŞİMESİNDE ETKİLİ FAKTÖRLER
Ø Yurdumuzda yetiştirilen ürünlerin
bölgeler arasında farklılık göstermesi ve aynı ürünün farklı zamanlarda
olgunlaşması
Ø Ulaşımın gelişmesi ve
çeşitlenmesi
Ø Kırdan kente göçlerle kent
nüfuslarının artması
Ø İletişim teknolojilerindeki
gelişmeler ile tanıtımın artması
Ø Kişi başına düşen milli gelirin
artması
Ø Sanayinin gelişmesi ve çeşitlilik
göstermesi
2.DIŞ TİCARET
Dış satıma ihracat, dış alıma
ithalat denilmektedir.
Ülkelerin ihracat geliri ile
ithalat giderinin toplamına dış ticaret hacmi denir.
Ülkenin ihracat geliri, ithalat
giderinden az ise dış ticaret açığı
vardır.
İhracat geliri, ithalat
giderinden fazla ise dış ticaret fazlalığı var demektir.
1980 öncesinde Türkiye’nin
ihracatında tarım ürünleri ilk sıralarda yer almaktaydı. Günümüzde ise sanayi
ürünlerinin ihracattaki payı daha fazladır.
DIŞ TİCARETİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Ø Yerli üretim ve tüketim miktarı
Ø Ürünün fiyat ve kalitesi
Ø Tanıtım ve reklam
Ø Ulaşım koşulları
Ø Gümrük vergileri
İHRAÇ ETTİĞİMİZ BAŞLICA SANAYİ
ÜRÜNLERİ
Ø Otomotiv,
Ø Tekstil Ürünleri ve mobilya
Ø Çimento, Cam ve Seramik Ürünleri,
Ø Elektrik ve Elektronik Ürünler,
Ø Dayanıklı Tüketim Malları
(Televizyon, Buzdolabı vb.)
Ø Gıda sanayi
İHRAÇ ETTİĞİMİZ BAŞLICA TARIM
ÜRÜNLERİ
Ø
Yağlı Tohumlar,
Ø
Orman Ürünleri,
Ø
Fındık, Antep fıstığı
Ø
Sebze ve Meyve,
Ø
Kesme Çiçek,
Ø
Zeytin ve Tütün,
Ø
Hayvansal Ürünler
İHRAÇ ETTİĞİMİZ BAŞLICA MADENLER
Ø
Bakır cevheri,
Ø
Krom cevheri,
Ø
Çinko cevheri,
Ø
Mermer,
Ø
Feldspat,
Ø
Lüle Taşı,
Ø
Bor,
Ø
Tuz
İTHAL ETTİĞİMİZ BAŞLICA ÜRÜNLER
Ø
Ulaştırma araçları,
Ø
makineler,
Ø
optik alet,
Ø
elektronik eşya,
Ø
silah,
Ø
petrol, doğalgaz, taşkömürü, fosfat,
Ø
tropikal meyveler,
Ø
pirinç,
Ø
buğday, pamuk.
Ülkemizin dış ticaretinde Avrupa
ülkeleri ilk sırada yer alır. Avrupa ülkeleri dışında ABD ve Rusya
ticaretimizde önemli bir yere sahiptir.
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETTE AÇIK
VERMESİNDE ETKİLİ FAKTÖRLER
Ø
Rekabet güçlüğü
Ø
Hızlı nüfus artışı
Ø
Tanıtım ve reklam yetersizliği
Ø
Bazı sanayi ürünlerinin dışarıdan alınması
3.TRANSİT TİCARET
Başka ülkelerin, ülkemizin ulaşım
yollarını kullanarak yapmış oldukları ticarete transit ticaret denir.
TRANSİT TİCARETİN GELİŞMESİNDE;
Ø
Türkiye’nin Asya ve Avrupa kıtaları arasında bağlantıyı
sağlaması,
Ø
Kara yoluyla demir yolu taşımacılığının birbirini
tamamlaması,
Ø
Üç tarafının denizlerle çevrili olması,
Ø
Önemli su yollarından İstanbul ve Çanakkale boğazlarına
sahip olması etkili olmuştur.
4.SERBEST TİCARET BÖLGELERİ
Yabancı kaynaklı ürünlerin
girişine açık tutulan ve sınırları belirlenmiş olan yerlere serbest bölge denir. Buralara gelen
ürünlerden gümrük vergisi alınmaz.
SERBEST TİCARET BÖLGELERİNİN
OLUŞTURULMASINDA ETKİLİ FAKTÖRLER
Ø
Yabancı sermaye ve teknolojilerin getirilmesi için uygun
ortam oluşturmak,
Ø
Sanayide ihtiyaç duyulan bazı hammadde ve ara mallara
kolaylıkla ulaşabilmek
Ø
İhracatı kolaylaştırmak
Ø
İstihdamı artırmak
5. SINIR TİCARETİ
Türkiye’nin komşularıyla olan
ekonomik ilişkilerini artırmaya yönelik sınır yerleşmeleri arasında yapılan
ticaret şeklidir.
Ülkemizde ilk olarak 1972 yılında
Ağrı – Gürbulak sınır kapısında İran’la sınır ticaretine başlanmıştır.
BAŞLICA SINIR KAPILARIMIZ
Ø Bulgaristan: Kapıkule ,
Hamzabeyli, Dereköy
Ø Yunanistan: İpsala, Uzunköprü ,
Pazarkule
Ø Gürcistan: Sarp, Türkgözü, Aktaş
Ø Ermenistan: Alican, Akyaka (ikisi
de kapalı)
Ø Nahcivan: Dilucu (en kısa kara
sınırımız).
Ø İran: Gürbulak, Esendere, Kapıköy
En eski kara sınırımızı
oluşturur. Genelde su bölümü çizgisini takip eder.
Ø Irak: Habur,
Ø Suriye: Cilvegözü, Yayladağ,
Islahiye, Çobanbey, Karkamış,Öncüpınar, Akçakale,Ceylanpınar, Mürşitpınar,
Şenyurt, Girmeli, Cizre. En uzun kara sınırımızı oluşturur.
Demiryolu bağlantısı olan sınır
kapılarımız
ü Kapıkule-Bulgaristan
ü Uzunköprü-Yunanistan
ü Çobanbey, Islahiye, Nusaybin
(Suriye) Kapalı
ü Kapıköy (İran)
NOT: Nusaybin, aynı zamanda Irak’a demiryolu ile ulaşmanın tek yolu
idi. Sınır geçişi, Suriye’deki savaş nedeniyle kapalı tutuluyor.
NOT: Tarihi
İpek Yolu'nu canlandıracak “Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattı”
2017 Ekim sonunda açılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder