Ulaşım; insanın, eşyanın, bilginin vb.
bir yerden başka bir yere taşınması ve iletilmesidir.
ULAŞIMI ETKİLEYEN DOĞAL FAKTÖRLER
1.COĞRAFİ KONUM
Ülkemiz toprakları, Avrupa, Asya ve
Afrika kıtalarının birleştiği noktada yer alır. Bu konumundan dolayı Türkiye, önemli yolların kesiştiği yerde
bulunmaktadır.
2.YER ŞEKİLLERİ
Ülkemizin yüksek ve engebeli olması,
yol yapım giderlerinin yüksek olmasına
neden olmuştur.
Yurdumuzda ovalar ve alçak platolar ulaşımın geliştiği
alanlar olarak dikkati çekerler.
Kara ve demir yollarımız genel olarak
dağ sıralarının uzanışına uygun dağılış gösterir.
3.İKLİM
Yurdumuzun iç kesimlerinde kışın
görülen yoğun kar yağışı kara, hava ve demiryolu ulaşımını olumsuz etkiler.
Kıyılarımızda etkili olan yoğun sis ve
şiddetli rüzgarlar da deniz ulaşımını olumsuz etkiler.
Sel ve heyelan
olayları da ulaşımı olumsuz etkiler.
ULAŞIMI ETKİLEYEN
BEŞERİ FAKTÖRLER
Ø
işgücü,
Ø
teknoloji,
Ø
sermaye
Ø
ekonomik faaliyetler gibi faktörlerdir.
Turizm ve sanayi bölgelerinde ulaşım
daha fazla gelişmiştir.
A.KARA YOLLARI
Kara yolu ulaşımı, yük ve yolcu
taşımacılığı açısından Türkiye'de ilk sıradadır. Çünkü kara yolu ile
ülkemizin her yerine ulaşılabilmektedir.
Kara yollarımız genel hatlarıyla
yüzey şekillerinin uzanışına paralellik gösterir.
Son yıllarda trafik akışını
hızlandırmak ve kazaları önleme adına otoyol ve bölünmüş yol yapım çalışmaları
artırılmıştır.
Akdeniz, Karadeniz ve Doğu
Anadolu bölgelerinde yer şekillerinin engebeli olması, yol yapımını
zorlaştırmış bu bölgelerde ulaşımda geçitlerin kullanımını zorunlu kılmıştır.
BAŞLICA GEÇİTLER
AKDENİZ BÖLGESİ’NDE;
Ø Gülek Boğazı: Çukurova’yı İç
Anadolu Bölgesine bağlar.
Ø Çubuk Geçidi: Antalya’yı Göller
Yöresi’ne bağlar.
Ø Sertavul Geçidi: Silifke’yi İç Anadolu Bölgesine bağlar.
Ø Belen Geçidi: İskenderun’u
Hatay’a bağlar.
KARADENİZ BÖLGESİ’NDE
Ø Zigana (Kalkanlı) Geçidi: Trabzon’u
Gümüşhane’ye bağlar.
Ø Cankurtaran Geçidi: Hopa-Borçka
arasında (Artvin).
Ø Kop Geçidi: Bayburt’u Erzurum’a
bağlar.
Ø Ovit Geçidi: Rize’yi Erzurum’a
bağlar.
Ø Ecevit (Masruf) Geçidi: İnebolu’yu
Kastamonu’ya bağlar.
Ø Ilgazdağı Geçidi: Kastamonu’yu
Çankırı’ya bağlar.
Ø Geyve Geçidi: Bilecik’i
Adapazarına bağlar.
Otoyollar
Ø
Edirne, İstanbul, Bolu ve
Ankara arasında
Ø
Adana, Mersin, İskenderun ve G. Antep arasında
Ø
İzmir ve Aydın arasında bulunmaktadır.
Bolu Dağı Tüneli, İstanbul-Ankara
arasında ulaşımı sağlayan otoyolun bir parçasını oluşturur.
B.DEMİR YOLLARI
Türkiye’de ilk demiryolu, 1856
yılında, İzmir - Aydın arasında yapılmıştır.
Demir yollarımız; kömür, demir
cevheri, tahıl, ş.pancarı ve askeri araçlar gibi yüklerin taşınmasında kara
yollarımızdan önde gelir.
Ülkemizde yer şekillerinin
engebeli ve yüksek olması demiryolu yapımını zorlaştırmıştır. Demir
yollarımızın uzanışı, genel olarak akarsu vadileri ile ovaların uzanışına
paraleldir.
Demir yolu bulunmayan başlıca illerimiz
Muğla, Çanakkale, Bursa, Yalova, Antalya
Karadeniz Bölgesi’nde demiryolu bulunan iller
Zonguldak, Karabük, Samsun, Amasya
MARMARAY PROJESİ
İstanbul'un Avrupa ve Asya
yakalarındaki demiryolu hatlarını İstanbul Boğazı altından geçen bir tüp
tünelle birleştiren 76 km lik bir demiryolu iyileştirme ve geliştirme
projesidir. 14 km'lik bölümü 29 Ekim 2013 tarihinde hizmete açılmıştır.
Marmaray projesi amacı:
Ø
İstanbul’daki mevcut şehir içi taşıma sorunlarına uzun
vadeli bir çözümün sağlanması;
Ø
Egzoz gazlarından kaynaklanan hava kirliliğinin
azaltılması
Ø
İstanbul'un eski merkezindeki araç sayısını azaltma
olanağı sunularak, tarihi binalar ve sit alanları üzerindeki olumsuz etkilerin
azaltılması.
C.DENİZ YOLLARI
Günümüzde dünya ticaretinin
yaklaşık dörtte üçü deniz yoluyla yapılmaktadır. Bunun en önemli nedeni
denizyoluyla yapılan taşımacılığın diğerlerine göre daha ucuz olmasıdır.
Ülkemiz coğrafi konum bakımından
deniz ulaşımına elverişlidir. Ancak dünya deniz ulaşımı ticaretinde ülkemizin
önemli yeri yoktur.
BAŞLICA
LİMANLARIMIZ
İSTANBUL LİMANI
Ø
Ülkemizde hinterlandı (ard bölge) en geniş olan limandır.
Ø
Yük ve yolcu trafiği bakımından en büyük limanımızdır.
Ø
Yolcu gemileri için transit limandır.
Ø
İthal ettiğimiz malların büyük bir bölümünün boşaltıldığı
limandır.
İZMİR LİMANI
Ø
Ülkemizin en büyük ihracat limanıdır.
Ø
Ege Bölgesi, Güney Marmara Bölümü ve Göller Yöresinde
yetiştirilen birçok tarım ürünü bu limandan ihraç edilir.
MERSİN LİMANI
Ø Yükleme ve boşaltma tesisleri
bakımından İstanbul Limanı’ndan sonra ikinci büyük limanımızdır.
Ø İhracat limanı olarak İzmir
Limanından sonra gelir.
ANTALYA LİMANI
Ø Yaş sebze ve meyve ihracatı ile
turizm amaçlı kullanılmaktadır.
Ø Port Akdeniz ve Antalya yat limanlarından
oluşur.
SAMSUN LİMANI
Ø Orta Karadeniz’in en önemli limanıdır.
Ø Samsun Limanı; Kuzey Avrupa, BDT ve
Ortadoğu ülkeleri arasında hizmet vermektedir.
TRABZON LİMANI
Ø Doğu Karadeniz’in en önemli limanıdır.
Ø Zigana Geçidi, limanın gelişmesine
katkıda bulunmuştur.
Ø İran transit yolunun başlangıcında yer
almaktadır.
Ø Demiryolu bağlantısı yoktur.
ZONGULDAK LİMANI
Batı Karadeniz’de taşkömürü
taşımacılığının gelişmiş olduğu limandır.
İSKENDERUN LİMANI
Ø Ortadoğu ülkelerine olan
ihracatta aktarma limanıdır.
Ø Güney ve Güneydoğu Anadolu
Bölgelerine de hizmet vermektedir.
İZMİT KÖRFEZİ
BÖLGESİ LİMANLARI
İzmit Körfez Bölgesi’nde özel
sektör ve devlete ait bir çok liman bulunmaktadır.
İzmit Körfezi Limanı; Ham
petrolün boşaltıldığı limandır.
YAT LİMANLARI
Kuşadası, Çeşme, Bodrum,
Marmaris,Fethiye gibi merkezlerde turizm amaçlı yat limanlarımız vardır.
RO RO TAŞIMACILIĞI
Ro-ro taşımacılığı; çekici-
römork veya kamyonları yükleriyle birlikte genelde bir ülkeden diğer bir ülkeye
taşıyan gemilerin yaptığı taşımacılık türüne denir.
Ro-Ro gemilerinin tercih
edilmesinde; malın bir tek taşıyıcı araca sadece bir kez yüklenip
boşaltılmasına olanak vermesi ve taşıma hızını büyük ölçüde arttırması etkili
olmuştur.
Çeşme-Trieste (İtalya),
Tekirdağ-Trieste (İtalya), Zonguldak- Ukrayna, Samsun-Novorossiysk (Rusya),
Rize-Poti (Gürcistan) ve Trabzon-Soçi
(Rusya) aktif RO-RO hatlarıdır.
D.HAVA YOLLARI
Türkiye , Asya-Avrupa arasındaki
hava taşımacılığında merkez ve geçiş
hattı konumundadır.
1933 yılında Havayolları Devlet
İşletme Dairesi’nin kurulmasıyla Türkiye’de yurtiçi uçak seferleri başlamıştır.
1956 yılında ise Türk Hava Yolları
(THY) adını alarak iç ve dış hatlar yolcu, yük ve posta taşıma görevini
üstlenmiştir.
En büyük uluslararası
havaalanları İstanbul’daki Atatürk, Antalya’daki dış hatlar terminali,
Ankara’daki Esenboğa ve İzmir’deki Adnan Menderes, Adana’daki Şakirpaşa havaalanlarıdır.
E. BORU HATLARI
Petrol ve doğalgaz gibi önemli
enerji kaynaklarının taşınmasında boru hatları taşımacılığı önemlidir.
PETROL BORU HATLARI
Ø KERKÜK-YUMURTALIK PETROL BORU
HATTI
Irak'ın ham petrolünü Ceyhan
(Yumurtalık) Deniz Terminali'ne ulaştırmaktadır.
986 km uzunluğundaki ilk hat 1976 yılında
işletmeye alınmıştır. Birinci boru hattına paralel olan ikinci boru hattı 1987
yılında tamamlanmıştır.
Ø BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN PETROL BORU HATTI (BTC)
Azerbaycan petrolünü Gürcistan
üzerinden Türkiye’nin Akdeniz kıyılarına taşıyan petrol boru hattıdır.
2006 tarihinde işletmeye alınan BTC Ham
Petrol Boru Hattı ile Azeri petrolünün yanı sıra Türkmen ve Kazak petrolleri de taşınmaktadır.
DOĞALGAZ BORU HATLARI
Ø RUSYA – TÜRKİYE DOĞAL GAZ BORU HATTI (BATI HATTI)
Ülkemize Bulgaristan sınırında Malkoçlar’dan
giren, Hamitabat, Ambarlı, İstanbul, İzmit, Bursa, Eskişehir güzergâhını takip
ederek Ankara’ya ulaşan Rusya-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı 845 km uzunluğundadır.
26 Ekim 1986 tarihinde inşasına başlanan hat,
23 Haziran 1987 tarihinde ilk durağı olan Hamitabat’a ulaşmıştır.
Ø MAVİ AKIM DOĞALGAZ BORU HATTI
Rusya'dan Türkiye'ye doğal gaz
nakletmek için Karadeniz geçişli büyük boru hattıdır.
Boru hattından Türkiye, 2002 yılı
sonundan bu yana gaz almaktadır.
Ø DOĞU ANADOLU DOĞAL GAZ ANA İLETİM HATTI (İRAN – TÜRKİYE)
Doğubayazıt’tan başlayıp, Erzurum, Sivas ve
Kayseri üzerinden Ankara’ya uzanmaktadır.
10 Aralık 2001 tarihinde İran’dan gaz alımı
başlamıştır.
Ø BAKÜ-TİFLİS-ERZURUM DOĞAL GAZ BORU HATTI
Azerbaycan ve Gürcistan topraklarında
Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı ile aynı koridoru kullanan, yaklaşık
980 km uzunluğundadır.
Temmuz 2007 tarihi itibariyle boru hattı
üzerinden gaz akışı başlamıştır.
Türkiye-Gürcistan sınırında Trans Anadolu
Doğal Gaz Boru Hattı’na (TANAP) bağlanması planlanmaktadır.
Ø TÜRKİYE-YUNANİSTAN DOĞAL GAZ ENTERKONNEKSİYONU
Hazar Havzası, Rusya, Ortadoğu,
Güney Akdeniz ülkeleri ve diğer uluslararası kaynaklardan sağlanan doğal gazın Türkiye üzerinden Yunanistan’a
taşınmasını sağlayan boru hattıdır.
211 km'si Türkiye topraklarından
geçen boru hattı 18 Kasım 2007 tarihinde açılmıştır.
Ø TRANS-ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ (TANAP)
Azerbaycan’da üretilecek gazın ülkemize ve
ülkemiz üzerinden Avrupa’ya taşınmasını sağlayacak olan projedir.
Türkiye’ye ilk gaz akışının 2018 yılında
sağlanması planlanmaktadır. Avrupa’ya gaz tedarikinin ise 2020 yılı içerisinde
gerçekleşmesi öngörülmektedir.
Ø TÜRKAKIM GAZ BORU HATTI PROJESİ
Boru hattı Rus gazının Ülkemizin toprakları
üzerinden Avrupa’ya taşınmasını sağlamak
amacıyla yapılacaktır.
2019 sonunda hattın işletmeye alınması
planlanmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder